Art. 299 kodeksu karnego to jedno z najczęściej stosowanych narzędzi przez prokuraturę w sprawach dotyczących tzw. „brudnych pieniędzy”. W praktyce jednak dochodzi do wielu nadużyć. Zdarza się, że osobie zarzuca się pranie pieniędzy, mimo że prokurator nie potrafi nawet wskazać, z jakiego przestępstwa pochodziła rzekoma korzyść majątkowa. Czy to wystarczy do skazania? Czy sąd może orzec karę tylko na podstawie domysłów?
Poniżej analizujemy, co naprawdę musi udowodnić prokurator, żeby przypisać winę z art. 299 k.k. oraz co może zrobić adwokat prawo karne w Warszawie, by skutecznie się bronić.
________________________________________
✅ Czy wcześniej musi zapaść wyrok za przestępstwo bazowe?
Nie. Zarówno doktryna, jak i sądy jednogłośnie przyjmują, że skazanie za czyn bazowy nie jest warunkiem koniecznym do przypisania winy za pranie pieniędzy.
„Nie jest wymagane, aby w sprawie przestępstwa bazowego zapadł wyrok skazujący.”
– Sąd Apelacyjny w Katowicach, II AKa 273/17
Ale: brak wyroku nie zwalnia prokuratury z obowiązku udowodnienia, że doszło do popełnienia konkretnego przestępstwa. Nie może to być tylko podejrzenie czy ogólna hipoteza – jak np. „działalność przestępcza” czy „nielegalny handel”.
________________________________________
🧷 Co dokładnie musi wykazać prokurator?
Zgodnie z aktualną wykładnią art. 299 § 1 k.k. oraz stanowiskiem Sądu Najwyższego i doktryny prokurator musi:
1. Wskazać czyn bazowy – a więc konkretny czyn zabroniony z ustawy karnej, nie zaś ogólnik (np. „oszustwo”, „wyłudzenie VAT”, „działalność grupy przestępczej”),
2. Udowodnić, że ten czyn miał miejsce (faktycznie) – czyli przedstawić dowody, że doszło do popełnienia przestępstwa,
3. Udowodnić, że prana korzyść pochodzi z tego czynu – a nie z innego źródła, czy z legalnej działalności,
4. Wykazać, że sprawca miał świadomość przestępczego pochodzenia środków – choćby w ogólnym zakresie.
Jeśli nie zostanie spełniony którykolwiek z tych warunków – nie można mówić o przestępstwie prania pieniędzy.
________________________________________
⚖️ Typowe błędy prokuratury
Zarówno z analizy orzecznictwa, jak i badań praktyki wynika, że prokuratura bardzo często formułuje zarzuty z art. 299 k.k. niepoprawnie. Przykłady błędów:
• brak wskazania kwalifikacji prawnej czynu bazowego,
• posługiwanie się pojęciami pozaprawnymi („działalność przestępcza”, „obrót nielegalnym paliwem”),
• opieranie się na założeniu, że skoro nie wiadomo skąd pieniądze, to muszą pochodzić z przestępstwa.
Tymczasem:
„Nie można przypisać realizacji znamion z art. 299 § 1 k.k., jeśli nie określono typu czynu zabronionego, z którego pochodzą tzw. brudne pieniądze.”
– Sąd Najwyższy, III KK 28/11
________________________________________
🛡️ Co może zrobić adwokat w sprawie o pranie pieniędzy?
Dobry karnista – szczególnie adwokat prawo karne z Warszawy, który ma doświadczenie w sprawach gospodarczych – może:
• zadać pytanie o czyn bazowy – jeśli nie został sprecyzowany, podnieść zarzut nieokreśloności zarzutu,
• złożyć wniosek o zwrot aktu oskarżenia, jeśli brakuje kwalifikacji prawnej czynu źródłowego,
• wykazać legalne źródło pochodzenia środków (np. umowy, darowizny, kredyty, spadki),
• zaskarżyć postanowienia o zabezpieczeniu majątku (jeśli doszło do zajęcia kont, nieruchomości),
• powołać biegłego z zakresu finansów i prawa gospodarczego, by obalić domniemania prokuratury.
________________________________________
💡 Wskazówka praktyczna
Prokuratura często „wrzuca” zarzuty o pranie pieniędzy razem z innymi – jak udział w zorganizowanej grupie przestępczej czy oszustwa podatkowe. W takich sprawach tym bardziej konieczna jest precyzja i wskazanie, z czego konkretnie pochodziły rzekomo „brudne pieniądze”.
W razie wątpliwości – warto skonsultować się z doświadczonym adwokatem prawa karnego. Dobrze przygotowana linia obrony może skutkować uniewinnieniem lub umorzeniem sprawy.
________________________________________
📌 Podsumowanie
Choć nie potrzeba skazania za przestępstwo bazowe, to faktyczne istnienie tego przestępstwa i jego wpływ na korzyść majątkową musi być rzetelnie wykazane. Jeżeli tego zabraknie – zarzut z art. 299 k.k. nie może się ostać.
Zarówno obrona formalna (brak określoności), jak i materialna (legalne źródło środków) mogą okazać się skuteczne. Warto skorzystać z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie karnym gospodarczym.
________________________________________
📍 Szukasz pomocy w sprawie o pranie pieniędzy?
Skontaktuj się z doświadczonym adwokatem od prawa karnego w Warszawie – kancelaria zajmująca się przestępstwami skarbowymi i art. 299 k.k. może skutecznie zabezpieczyć Twój interes.