Kim jest „słup” i dlaczego pojawia się w sprawach o pranie pieniędzy?

Określenie „słup” dotyczy osoby, która:

• udostępnia swój rachunek bankowy lub dane logowania,
• nie ma faktycznej kontroli nad przepływami środków,
• często nie zdaje sobie sprawy, że uczestniczy w procederze prania pieniędzy.

Takie osoby bywają wykorzystywane przez grupy przestępcze np. przy oszustwach internetowych („na wnuczka”, „na OLX”, „na inwestycje”), a następnie same stają się podejrzanymi.

Podstawy prawne – art. 299 k.k.

Zgodnie z art. 299 k.k., za pranie pieniędzy odpowiada ten, kto:

• przyjmuje, przekazuje lub pomaga w transferze środków pochodzących z przestępstwa,
• działa w celu udaremnienia lub utrudnienia stwierdzenia ich źródła.

Aby mówić o odpowiedzialności karnej, konieczne jest wykazanie, że sprawca miał świadomość, iż pieniądze pochodzą z czynu zabronionego. Bez tego elementu nie można mówić o winie w rozumieniu prawa karnego.

Czy samo udostępnienie konta wystarcza?

Organy ścigania często przyjmują, że już sam fakt udostępnienia rachunku oznacza współudział w praniu pieniędzy. W praktyce jednak prawo karne wymaga więcej – udowodnienia, że „słup” działał świadomie i wiedział, że środki pochodzą z przestępstwa.

W orzecznictwie sądów powszechnych podkreśla się, że:

• samo udostępnienie rachunku nie przesądza jeszcze o odpowiedzialności,
• konieczne jest wykazanie, że dana osoba miała świadomość przestępczego pochodzenia pieniędzy,
• wątpliwości należy interpretować na korzyść oskarżonego (zasada in dubio pro reo).

Granica między nieświadomością a świadomym udziałem

Sytuacje bywają różne:

• Osoba zmanipulowana – np. ktoś obiecał prowizję za „pomoc w przelewach” i nie wyjaśnił źródła środków. Tu obrona może wskazywać na brak zamiaru i brak świadomości przestępczego charakteru pieniędzy.
• Osoba świadomie biorąca udział – np. przyjmuje wynagrodzenie za udostępnienie konta, wiedząc, że pieniądze „nie są czyste”. Tu odpowiedzialność karna jest realna.
• Osoba bierna, ale lekkomyślna – np. nie zadaje pytań, choć okoliczności budziły poważne wątpliwości. W takich przypadkach prokuratura często próbuje przypisać winę, ale sądy zazwyczaj wymagają mocniejszych dowodów zamiaru i świadomości.

Jak bronić osobę, której zarzucono bycie „słupem”?

Obrona w takich sprawach koncentruje się na kilku kluczowych elementach:

1. Brak świadomości przestępczego źródła pieniędzy – wykazanie, że oskarżony nie wiedział, iż środki pochodzą z czynu zabronionego.
2. Brak zamiaru – nawet jeśli rachunek został wykorzystany, nie oznacza to automatycznie winy jego właściciela.
3. Dowody z przesłuchań i dokumentów – korespondencja, ogłoszenia internetowe, komunikacja z osobami, które namówiły do udostępnienia konta.
4. Opinia biegłego – w zakresie oceny przepływów finansowych, aby wykazać brak aktywnego udziału oskarżonego.

Dlaczego warto działać szybko?

W praktyce prokuratura często traktuje „słupów” jak pełnoprawnych uczestników procederu, co wiąże się z wysokim zagrożeniem karnym – nawet do 10 lat pozbawienia wolności.

Szybka reakcja i skorzystanie z pomocy specjalisty – np. adwokata prawo karne Warszawa – może przesądzić o wyniku sprawy. Profesjonalny pełnomocnik potrafi wskazać, że:

• brak było zamiaru,
• oskarżony nie miał świadomości pochodzenia środków,
• wątpliwości muszą być interpretowane na korzyść oskarżonego.

Podsumowanie

Przestępstwo prania pieniędzy wymaga działania umyślnego i świadomości, że środki pochodzą z przestępstwa. Samo udostępnienie rachunku bankowego, bez wiedzy o przestępczym charakterze pieniędzy, nie powinno prowadzić do skazania.

W orzecznictwie sądów powszechnych wielokrotnie podkreślano, że niedbalstwo czy brak ostrożności nie wystarczą do przypisania winy z art. 299 k.k. Dlatego obrona w takich sprawach opiera się na wykazaniu braku świadomości i zamiaru oraz udowodnieniu, że oskarżony sam stał się ofiarą manipulacji.

‍