Poręczenie majątkowe – skuteczna alternatywa dla aresztu tymczasowego?

Poręczenie majątkowe to jedna z najczęściej stosowanych alternatyw dla tymczasowego aresztowania. W praktyce kancelarii karnej często ratuje ono klientów przed wielomiesięcznym pozbawieniem wolności. Jakie są zasady jego stosowania? Czy można je wpłacić z zagranicy? I co z sytuacją, gdy poręczenia dokonuje osoba trzecia? W tym artykule rozwiewamy najczęstsze wątpliwości.

Kiedy sąd lub prokurator może zastosować poręczenie majątkowe?

Zgodnie z art. 266 Kodeksu postępowania karnego, poręczenie majątkowe to jeden z tzw. środków zapobiegawczych, który może zostać zastosowany wobec osoby podejrzanej lub oskarżonej zamiast tymczasowego aresztowania. Celem tego środka nie jest kara, ale zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania – w szczególności uniknięcie ucieczki, ukrywania się czy mataczenia.

W praktyce, decyzję o zastosowaniu poręczenia podejmuje:

• prokurator – na etapie postępowania przygotowawczego,
• sąd – gdy sprawa jest już w toku postępowania sądowego lub rozpoznawany jest wniosek o areszt.

Poręczenie jako alternatywa dla aresztu

Dla wielu klientów poręczenie majątkowe to realna szansa na pozostanie na wolności w czasie postępowania. Zastosowanie poręczenia często blokuje możliwość wystąpienia z wnioskiem o tymczasowy areszt, albo stanowi przesłankę do uchylenia już zastosowanego aresztu. W praktyce sądy, mając zabezpieczenie w postaci wysokiej kwoty, chętniej decydują się na mniej dotkliwy środek.

Jaką kwotę trzeba wpłacić? Ile to może kosztować?

Nie ma jednej, sztywnej kwoty – wysokość poręczenia każdorazowo ustala sąd lub prokurator. Bierze się przy tym pod uwagę:

• rodzaj i wagę zarzucanego czynu,
• sytuację majątkową podejrzanego/oskarżonego,
• stopień prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa,
• obawę matactwa lub ucieczki.

W praktyce, poręczenia majątkowe zaczynają się od kilku tysięcy złotych, ale:

• w prostych sprawach (np. art. 178a §1 k.k.) wynoszą zwykle 5 000 – 20 000 zł,
• w sprawach gospodarczych i skarbowych – od 50 000 zł w górę,
• w sprawach wielowątkowych lub związanych z art. 299 k.k. (pranie pieniędzy) – kwoty sięgają nawet 500 000 – 1 000 000 zł.

Czy poręczenie może być wpłacone przez kilka osób?

Tak – kodeks nie ogranicza kręgu osób, które mogą wpłacić poręczenie majątkowe. Może to zrobić zarówno członek rodziny, jak i osoba trzecia. Możliwe jest również wpłacenie kwoty przez kilka osób wspólnie – ważne, aby suma się zgadzała, a każda wpłata została odpowiednio oznaczona (imię i nazwisko osoby, za którą poręczenie jest składane).

Nie trzeba przy tym wykazywać żadnych więzi rodzinnych – sąd interesuje się jedynie tym, czy środki zostały skutecznie wpłacone i są legalnego pochodzenia.

Czy trzeba wyjaśniać, skąd są pieniądze?

To jedno z najczęstszych pytań klientów. Odpowiedź brzmi: coraz częściej tak.

Prokuratorzy, zwłaszcza w sprawach gospodarczych i skarbowych, często żądają przedstawienia:

• oświadczenia o pochodzeniu środków,
• potwierdzeń przelewów, PIT-ów, umów darowizny, wyciągów z kont,
• dowodów, że środki nie pochodzą z czynu zabronionego.

Ma to znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy poręczenie jest wysokie lub gdy równolegle doszło do zabezpieczenia majątku – wówczas prokurator chce mieć pewność, że środki nie pochodzą z majątku objętego przestępstwem.

Czy można wpłacić poręczenie z zagranicy?

Tak, choć warto upewnić się, że:

• rachunek depozytowy prokuratury lub sądu akceptuje przelewy międzynarodowe,
• tytuł przelewu jest jednoznaczny (np. „Poręczenie za Jana Kowalskiego, sygn. akt XYZ”),
• waluta zostanie prawidłowo przewalutowana.

W razie wątpliwości warto uzyskać zgodę organu lub zlecić przelew za pośrednictwem pełnomocnika procesowego.

Czy można wpłacić „na raty”?

Nie. Poręczenie musi być wniesione w całości – dopiero wtedy sąd lub prokurator uznaje, że środek został skutecznie zastosowany. Nie ma możliwości rozłożenia go na raty, nawet jeśli kilka osób wpłaca wspólnie kwotę – suma musi się zgadzać i wpłynąć jednorazowo.

Co można dać „zamiast pieniędzy”? Inne formy poręczenia

Kodeks dopuszcza również inne formy poręczenia majątkowego, choć są one rzadziej praktykowane. Można zaproponować:

• zastaw na nieruchomości (wymaga operatu szacunkowego i wpisu hipoteki),
• papiery wartościowe (np. akcje, obligacje – o ile są łatwe do upłynnienia),
• gwarancję bankową lub inne aktywa o trwałej wartości.

W praktyce jednak organy ścigania najchętniej przyjmują gotówkę – to najprostszy sposób wykonania poręczenia.

Potrzebujesz pomocy w sprawie poręczenia?

Jako adwokat prawa karnego z Warszawy, od lat reprezentuję osoby podejrzane i oskarżone w postępowaniach karnych, w tym w sprawach o charakterze gospodarczym i podatkowym. Pomagam w uzyskaniu i złożeniu poręczenia majątkowego, również przy wpłatach z zagranicy i wyjaśnianiu źródeł środków.

Jeśli grozi Ci tymczasowe aresztowanie lub chcesz złożyć poręczenie za bliską osobę – skontaktuj się z kancelarią. Czas działa na Twoją niekorzyść – a szybka reakcja może realnie zmienić bieg sprawy.

‍

‍